Klimaat en energie

Er zijn vele acties op energiebesparing en -opwek uitgevoerd (waaronder duurzaamheidslening, Aanjaagfonds wijkinitiatieven, zonnepark Drielsedijk), lopend (waaronder wind- en zonnepark Koningspleij-noord, wijkaanpak energietransitie) en in voorbereiding (waaronder regionale energiestrategie).

In de voortgangsrapportage New energy made in Arnhem Stand van zaken 2019 (raadsbrief d.d. 23 oktober 2019) is de voortgang op alle doelen van New energy made in Arnhem weergegeven. Hier worden enkele aspecten benoemd.

De meest recente data over het energieverbruik in de stad zijn van 2017. Hieruit blijkt een dalende trend van energieverbruik in woningen (5,3% minder dan in 2014). Het totale energieverbruik in de stad is echter licht gestegen ten opzichte van 2017, onder andere door meer bedrijvigheid.

In 2019 is een nieuw programmaplan, New energy made in Arnhem 2020-2030, aangeboden aan de raad. Dit programmaplan is met hulp van vele stakeholders tot stand gekomen. Ook is de Arnhemse aanpak van de wijkgerichte energietransitie verder uitgelijnd. Dit heeft geresulteerd in de start van een pilot energiearmoede in 3 wijken, en van een proeftuin aardgasvrije wijk in Vredenburg Kronenburg, met woningbouwcorporaties, waterschap, netbeheerder en energieleverancier. Hiervoor is provinciale subsidie verleend. Verder zijn in andere wijken en buurten voorbereidingen gestart voor de wijkgerichte energietransitie, is de communicatiecampagne Arnhem AAN geïntensiveerd en is energie besparen en opwekken en de wijkgerichte energietransitie verder verankerd in de prestatieafspraken met de woningbouwcorporaties.

Bedrijven werken ook aan energiebesparing en opwek. Samen met VNO-NCW en de grote bedrijfskoepels uit Arnhem is succesvol een provinciale subsidie aangevraagd voor het uitvoeren van energiescans. De gemeente heeft hier een aanvullende subsidieregeling aan toegevoegd. Daarnaast heeft de gemeente in het kader van energie opwek enkele bedrijfsbijeenkomsten georganiseerd rond aanvraag van SDE-subsidie voor zonnepanelen, waarna geïnteresseerde bedrijven kosteloos een adviesgesprek konden krijgen.
Naast stimuleren wordt ook ingezet op handhaving. Afgelopen jaar is een aanvullende opdracht gegeven aan de Omgevingsdienst voor honderd extra energiecontroles bij Midden- en Grootverbruikers van energie. Daarnaast neemt de omgevingsdienst bij milieucontroles ook het aspect energie mee tijdens de controle.

Het aandeel duurzame energie is in 2019 6,7%. Er liggen 82.000 zonnepanelen op daken, 7.200 panelen in veldopstelling, de warmtelevering is gegroeid naar 10.788 woningequivalent-aansluitingen op het stadswarmtenet.
Twee  grote duurzame opwekprojecten, zoals het wind- en zonnepark Koningspleij lopen, door een procedure bij de Raad van State, achter in de planning en leveren nog geen bijdrage aan de doelstelling voor duurzame opwek.
De doelstelling 1,5% besparen per jaar en 14% duurzame energie in 2020 wordt niet gehaald.

In Turap 2 is alleen over afwijkingen gerapporteerd.  De status van dit prestatiedoel was op dat moment 'op koers'.

Afgelopen jaar stond vooral in het teken van het op de kaart zetten van Arnhem als stad van de waterstoftechnologie. Landelijk en internationaal is de belangstelling voor waterstof groeiende en daarbij is grotere bekendheid van het Arnhemse cluster van belang. Dit innovatieve MKB cluster is onderscheidend, omdat het bijdraagt aan technologische oplossingen die toepassing van waterstof in de energietransitie mogelijk te maken. De gemeente droeg hier op verschillende manieren aan bij:

• Financiering vroege fase pilots door Arnhemse consortia: onder andere steun voor verwarming van de Eusebius op waterstof en het opzetten van een groene waterstofcentrale (Power to Power) op Industriepark Kleefse Waard (IPKW).
• Initiatiefnemer van het H2drive project in samenwerking met Provincie Gelderland: het stimuleren van 90 waterstof auto's in de regio.
• Lobby activiteiten: contacten intensiveren met het ministerie van Economische Zaken, faciliteren bezoeken van waterstofgezant en MinEzk en buitenlandse delegaties, organiseren bijeenkomst energieopslag in Brussel met Arnhemse bedrijven.

Daarnaast is er met werk-en kennislocaties Industriepark Kleefse Waard, Arnhems Buiten (de Brink) en de HAN/Van Hall Larenstein samengewerkt aan stappen om hun locaties inspirerende plekken te maken voor bedrijven, werknemers en studenten. Zo is in 2019 de basis gelegd voor het vestigen van een Innovatielab op het gebied van waterstof-en brandstofceltechnologie, batterij-en laadinfrastructuur en ict-smartgrids. de HAN, IPKW, Provincie Gelderland en de gemeente zijn initiatiefnemers en besluiten komend jaar op basis van een businesscase of en hoe het gerealiseerd kan worden.

Al deze activiteiten dragen bij aan een aantrekkelijker vestigingsklimaat in Arnhem voor bedrijven op het gebied van duurzame energietechnologie.

Er zijn acties op duurzame mobiliteit afgerond (bijvoorbeeld 2 Trolley 2.0 bussen in de dienstregeling) nog lopende acties (uitbreiden laadinfrastructuur) en acties in voorbereiding (het stimuleren van waterstofelektrisch vervoer).

De twee eerste Trolley 2.0-bussen draaien mee in de dienstregeling en kunnen 12 km buiten het trolleynetwerk elektrisch rijden. Zowel in Schuytgraaf als in Oosterbeek staan laadvoorzieningen die vanuit het trolleynet worden gevoed als onderdeel van de proef “Smart-Trolley-Grid”.
Uitbreiding van de infrastructuur voor schone voertuigen:

• 375 laadpunten in Arnhem in openbaar gebied, waaronder twee laadpleinen;
• 180 semi-publieke laadpunten;
• sinds juni 2019 zijn er in Arnhem 3 snellaadstations (waarvan één een 175 kW station) en er zijn er nog twee in ontwikkeling;
• 3 CNG-tankstations en 1 waterstoftankstation.

Ook als fietsstad zijn er stappen gezet met uitbreiding van nieuwe veilige en snelle fietsroutes, fietsenstallingen en het vaststellen van een regionaal beleidskader waarbij het stimuleren van het fietsgebruik een belangrijk onderdeel is.

Zie verder de voortgangsrapportage New energy made in Arnhem Stand van zaken 2019 (raadsbrief d.d. 23 oktober 2019).

Met de luchtagenda, vastgesteld in januari 2019, zijn de (nieuwe) maatregelen vastgesteld om dit doel te bereiken.

De meest recente data over luchtkwaliteit zijn van 2018. De concentratie stikstof (NO2) is in 2018 met 3,7% gedaald ten opzichte van 2015. De concentratie fijnstof (PM10) is in 2018 met 2% gedaald ten opzichte van 2015. Dit alles ondanks de groei van de verkeersdrukte.
In februari 2019 is de uitvoeringsagenda luchtkwaliteit (luchtagenda) door de raad vastgesteld. Deze borduurt voort op de maatregelen uit het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) en bevat een serie maatregelen om de luchtkwaliteit in de periode 2018-2025 te verbeteren. De volgende hoofdmaatregelen zullen worden toegepast: milieuzone personenverkeer (2019), milieuzone bestelverkeer (2020), dosering van verkeer buiten de stad, om de doelstelling 10% extra reductie van NO2 en fijn stof in 2020 opzichte van 2015 te halen.
Zie verder de voortgangsrapportage New energy made in Arnhem, stand van zaken 2019 (raadsbrief 23 oktober 2019).

De CO2 footprint van de gemeente is berekend. Op basis daarvan is een Klimaatplan voor de gemeentelijke bedrijfsvoering opgesteld met een CO2 reductie-doelstelling voor de komende jaren.

In 2019 is het Klimaatplan voor de gemeente Arnhem opgesteld, een energie management plan voor de gemeentelijke bedrijfsvoering. Dit plan is gecertificeerd op trede 3 van de CO2 prestatieladder. Arnhem is hiermee de eerste grote gemeente in Nederland met een dergelijke certificering.

In het plan is de CO2 footprint (2018) van de gemeentelijke organisatie opgenomen, een CO2 reductiedoelstelling van 40% voor 2023 en de energiereductiemaatregelen dop het gebied van vastgoed, mobiliteit, openbare ruimte, inkoop en bewustwording en gedrag, die nodig zijn om dit doel te halen.

Het Klimaatplan laat zien dat energie en duurzaamheid binnen de gemeentelijke organisatie steeds belangrijker en vanzelfsprekender thema's zijn.  
Het goede voorbeeld wordt gegeven met de maatregelen die in de eigen panden worden genomen, het groeiende aantal duurzaam gereden kilometers met het eigen wagenpark, de inkoop van lokale groene stroom en een beter inzicht in het eigen energiegebruik en de CO2-footprint. In de openbare ruimte wordt met partners samengewerkt om grond-, weg- en waterbouw te verduurzamen. Zo wordt er ervaring opgedaan met circulair en duurzaam asfalt. De openbare verlichting bestaat steeds meer uit energiezuinige LED-verlichting.

Zie voor meer informatie de voortgangsrapportage New energy made in Arnhem, stand van zaken 2019 (raadsbrief d.d. 23 oktober 2019).